علوم زیستی دریا
کبری جلالی؛ بابک دوست شناس؛ احمد سواری؛ نسرین سخایی
چکیده
انتقال گونه های بیگانه ی مهاجم توسط آب توازن کشتی ها یکی از مهمترین تهدیدهای اکوسیستم های آبی میباشد. در این مطالعه با هدف بررسی و شناسایی پاروپایان، آب توازن 10 فروند کشتی ورودی به بندر صادراتی مجیدیه ماهشهر در سال 1397 نمونه برداری شد. نمونه برداری زئوپلانکتون ها از هر کشتی با عبور دادن 100 لیتر آب‌توازن کشتی ها از تورپلانکتون ...
بیشتر
انتقال گونه های بیگانه ی مهاجم توسط آب توازن کشتی ها یکی از مهمترین تهدیدهای اکوسیستم های آبی میباشد. در این مطالعه با هدف بررسی و شناسایی پاروپایان، آب توازن 10 فروند کشتی ورودی به بندر صادراتی مجیدیه ماهشهر در سال 1397 نمونه برداری شد. نمونه برداری زئوپلانکتون ها از هر کشتی با عبور دادن 100 لیتر آب‌توازن کشتی ها از تورپلانکتون گیری با چشمه 50 میکرومتر و در سه تکرار صورت گرفت. همزمان فاکتورهای محیطی شامل اکسیژن محلول، اسدیته، دما و شوری آب توازن با 3 تکرار سنجیده شد. به طور کلی 56 گونه از پاروپایان شناسایی شدند. بیشترین تعداد گونه (36گونه) و همچنین بیشترین میانگین تراکم پاروپایان (104× 3/2 فرد در متر مکعب) مربوطه به کشتی ARGO1 از بندرعباس و کمترین میانگین تراکم (104×1 فرد در متر مکعب) و کمترین تعداد گونه (24) به ترتیب مربوط به کشتی PRECIGIOUS و GUNISHLI از بندر فجیره، امارات بود. نتایج آنالیز واریانس یک طرفه بین کشتی‌های ورودی به بندر صادراتی مجیدیه از نظر میانگین تراکم پاروپایان اختلاف معنی دار نشان داد. همبستگی مثبت و معنی داری بین میانگین تراکم پاروپایان با دما و اکسیژن محلول دیده شد. تمامی گونه ها به جز گونه Oithona davisae قبلاً از آب های خلیج فارس گزارش شده بودند. گونه O. davisae فقط در کشتی CONSTANTINOS از بندر فجیره امارات مشاهده گردید. این گونه بومی آب های ساحلی شرق آسیا خصوصا اطراف ژاپن و چین است و در دریای سیاه، بخش مرکزی دریای مدیترانه و اخیراً در دریای اژه گزارش شده است. نتایج این تحقیق می تواند به ارزیابی خطر احتمالی ورود گونههای بیگانه و مهاجم جدید کمک نموده و در بهبود روش های مدیریت کمیت و کیفیت آب‌توازن کشتی ها اهمیت داشته باشد.
علوم انسانی دریا
مهناز رشیدی؛ علی مشهدی
چکیده
شانه دار مهاجم دریای خزر نمونه ای از گونه های بیگانه مهاجم می باشد که از اواسط دهه نود میلادی، از طریق آب توازن کشتی ها از کانال ولگا- دن به دریای خزر منتقل شد. این گونه پلانکتون خوار با ایجاد اختلال در زنجبره غذایی، بسیاری از موجودات دریای خزر از جمله ماهیان کیلکا، خاویار و فک این دریا را در معرض خطر انقراض قرار داده ...
بیشتر
شانه دار مهاجم دریای خزر نمونه ای از گونه های بیگانه مهاجم می باشد که از اواسط دهه نود میلادی، از طریق آب توازن کشتی ها از کانال ولگا- دن به دریای خزر منتقل شد. این گونه پلانکتون خوار با ایجاد اختلال در زنجبره غذایی، بسیاری از موجودات دریای خزر از جمله ماهیان کیلکا، خاویار و فک این دریا را در معرض خطر انقراض قرار داده است. با توجه به اثرات شدید زیست محیطی و اقتصادی گونههای بیگانه مهاجم، سؤال اصلی این پژوهش آن است که حقوق بینالملل چه تکالیفی را بر عهده دولتهای ساحلی خزر در راستای مدیریت این گونهها قرار میدهد؟ در پاسخ، با به کارگیری روش توصیفی- تحلیلی و بهره گیری از منابع کتابخانهای این نتیجه حاصل آمد که کشور جمهوری اسلامی ایران و دیگر کشورهای حاشیه دریای خزر به عضویت برخی معاهدات زیستمحیطی جهانی و منطقهای درآمدهاند که به طور صریح یا ضمنی، تعهداتی را برای پیشگیری، کنترل و حذف گونههای بیگانه مهاجم بر عهده آنها قرار میدهد. همچنین قواعد عرفی بینالمللی و اصول کلی حقوقی نیز تعهداتی را در جهت اتخاذ تدابیر پیشگیرانه، احتیاطی و کنترلی بر عهده این دولتها قرار داده است. نقض هر یک از این تعهدات اولیه یا اقدام به فعالیتهای موجد خسارت توسط کشورهای اطراف خزر میتواند منجر به طرح مسئولیت بینالمللی دولت ناقض تعهد یا ایجادکننده خسارت شود. بنابراین حقوق بینالملل از نظر وجود قواعد الزامآور در رابطه با مدیریت گونههای مهاجم در دریای خزر با چالش مواجه نیست اما اجرای مؤثر این قواعد نیازمند همکاری بیشتر دولتهای عضو میباشد.