مریم یعقوب زاده؛ عبدالرسول سلمان ماهینی؛ علیرضا میکاییلی؛ افشین دانه کار
چکیده
اکوسیستم‌های مانگرو طی سال‌های اخیر، علاوه بر تخریب انسانی به وسیله اثرات تغییر اقلیم جهانی نیز تهدید شده‌اند. یکی از مهمترین اثرات تغییر اقلیم بر جنگل‌های مانگرو، افزایش جهانی تراز سطح آب دریا و به تبع آن آبگرفتگی بخشی از ناحیه ساحلی است. بالا آمدن سطح آب دریا موجب عقب‌نشینی جنگل‌های مانگرو در بسیاری از مناطق می‌شود. با این وجود ...
بیشتر
اکوسیستم‌های مانگرو طی سال‌های اخیر، علاوه بر تخریب انسانی به وسیله اثرات تغییر اقلیم جهانی نیز تهدید شده‌اند. یکی از مهمترین اثرات تغییر اقلیم بر جنگل‌های مانگرو، افزایش جهانی تراز سطح آب دریا و به تبع آن آبگرفتگی بخشی از ناحیه ساحلی است. بالا آمدن سطح آب دریا موجب عقب‌نشینی جنگل‌های مانگرو در بسیاری از مناطق می‌شود. با این وجود در برخی مناطق، سکونتگاه‌های انسانی، وجود سازه‌ها و تاسیسات ساحلی عاملی محدود‌کننده محسوب می‌شوند. در این مطالعه با استفاده از دو سناریوی کمترین و بیشترین میانگین بالا آمدن سطح آب دریا در دوره زمانی 2046-2065 مطابق گزارش IPCC و نتایج مطالعات داخلی، پهنه آبگرفتگی ناشی از بالا آمدن سطح دریا در محدوده دو منطقه حفاظت شده حرا در شهرستان بندرخمیر و حرای تیاب در شهرستان میناب تعیین شد. نتایج نشان داد در صورت بالا آمدن سطح آب دریا، پهنه آبگرفتگی در محدوده منطقه حفاظت شده حرا در کمترین و بیشترین مقدار به ترتیب 1000 و 2000 هکتار و در منطقه حفاظت شده تیاب و میناب حدود 3500 و 7000 هکتار خواهد بود. نتایج بررسی پوشش و کاربری اراضی نیز نشان داد بیشتر اراضی پسکرانه مربوط به پوشش مرتعی فقیر و زمین‌های خالی است و با توجه به پیش‌بینی‌های منطقه‌ای و جهانی در بالا آمدن سطح دریا، در حال حاضر مانعی برای مهاجرت مانگروها به سمت خشکی وجود ندارد. با این وجود تغییرات کاربری اراضی در سال‌های آینده و طرح-های آتی در منطقه باید مورد بررسی قرار گیرد تا تصمیمات مدیریتی مناسبت‌تری در جهت حفظ این اکوسیستم‌های ارزشمند گرفته شود.
منا ایزدیان؛ فرهاد حسینی طایفه؛ بهزاد رایگانی
چکیده
تالاب های ساحلی- دریایی متشکل از جنگل های حرا، سواحل شنی و کفه های گلی از زیستگاه های حساس و مهم سواحل جنوبی ایران به شمار می آیند که نقش مهمی در اقتصاد و معیشت جوامع محلی دارند. تالاب بین المللی حرای رودشور، شیرین و میناب از تالاب های ساحلی مهم ایران بوده و به دلیل مواجه بودن با تهدیدهای فراوان، نیازمند برنامه ...
بیشتر
تالاب های ساحلی- دریایی متشکل از جنگل های حرا، سواحل شنی و کفه های گلی از زیستگاه های حساس و مهم سواحل جنوبی ایران به شمار می آیند که نقش مهمی در اقتصاد و معیشت جوامع محلی دارند. تالاب بین المللی حرای رودشور، شیرین و میناب از تالاب های ساحلی مهم ایران بوده و به دلیل مواجه بودن با تهدیدهای فراوان، نیازمند برنامه ریزی حفاظتی نوین و موثر می باشد. این پژوهش با هدف بررسی تغییرات معنی دار سطوح جنگل های حرا به عنوان گونه شاخص تالاب، شناسایی و اولویت بندی تهدیدات تنوع زیستی تالاب و ارائه راهکارهای حفاظت مشارکتی انجام شده است. تغییرات سطح جنگل های حرا بر اساس روش تحلیل سری زمانی داده های سنجنده OLI (آشکارساز زمینی) از لندست 8 انجام گردید. فرآیند برنامه ریزی و اجرای حفاظت مشارکتی در این پژوهش شامل بررسی وضع موجود، شناخت ذینفعان و برگزاری نشست های مشارکتی به منظور شناسایی و اولویت بندی تهدیدها و تدوین برنامه اقدام حفاظت مشارکتی تالاب بوده است. نتایج نشان داد که جنگل‌های حرا از سال 2015 تا 2022 در مجموع در برخی اراضی 30/78هکتار تخریب داشته است. بر اساس نظرسنجی انجام شده از مشارکت کنندگان و ذینفعان، دو تهدید آلودگی ناشی از تخلیه سوخت قاچاق و فعالیت های صید و صیادی بی رویه و غیرمجاز بیشترین اولویت از مجموع 15 تهدید شناسایی شده در تالاب را داشته است. در این پژوهش برای ده تهدید مهم اولویت بندی شده با نظر مشارکت کنندگان، برنامه اقدام کاهش اثر تهدیدات شامل سازوکار اثر تهدید، اثر بر گونه های شاخص، اثرات اقتصادی اجتماعی و برنامه اولویت دار کاهش اثرات هر تهدید، تدوین شده است. دست آوردهای این پژوهش در افزایش آگاهی ها و تهیه محتوی آموزشی برای برنامه های حفاظت جامعه محور با مشارکت ذینفعان از جمله اجرای طرح های مشارکتی حفاظت و احیاء تالاب کاربرد دارد.
علوم زیستی دریا
امین اوجی فرد؛ احمد شادی؛ الهه فاتح؛ سیدجواد حسینی
چکیده
خانواده شوورت ماهیان (Sillaginids) از راسته سوف ماهی سانان (Perciformes)، نامزد مناسبی برای آبزی پروری در مناطق مصبی و کم عمق به شمار می روند. این خانواده دارای دست کم سه گونه در آبهای خلیج فارس می باشد. بررسی ژنتیکی گونه غالب این خانواده، شوورت ماهی نقره ای Sillago sihama با استفاده از ژن COI مورد ارزیابی قرار گرفت. در این بررسی، تعداد 10 نمونه از گونه مورد ...
بیشتر
خانواده شوورت ماهیان (Sillaginids) از راسته سوف ماهی سانان (Perciformes)، نامزد مناسبی برای آبزی پروری در مناطق مصبی و کم عمق به شمار می روند. این خانواده دارای دست کم سه گونه در آبهای خلیج فارس می باشد. بررسی ژنتیکی گونه غالب این خانواده، شوورت ماهی نقره ای Sillago sihama با استفاده از ژن COI مورد ارزیابی قرار گرفت. در این بررسی، تعداد 10 نمونه از گونه مورد نظر از سواحل هر یک از استان های بوشهر و هرمزگان صید، شناسایی ریخت شناختی و بررسی ملکولی گردید. استخراج DNA با استفاده از روش اصلاح شدهCTAB انجام شد. جهت انجام واکنش های زنجیره ای پلیمراز از آغازگرهای جهانیFISH F1 وFISH R1 استفاده گردید. نتایج حاصل از تعیین توالی نشان داد که قطعه تکثیر شده، ٦۲٧ جفت باز طول دارد. نتایج BLAST نشان دهنده همانندی بالا به گونه شوورت ماهی نقره ای بود، بنابراین داده های ملکولی منبطق بر رده بندی ریخت شناختی این گونه بود. فاصله ژنتیکی کلی بین نمونه های دو ناحیه مذکور بر اساس Kimura 2- parameter، با استفاده از نرم افزار مگا ٠۲/٠ گردید. ترسیم درخت فیلوژنتیکی به روش پیوند همجواری (NJ) در مقابل برون گونه (Acanthopagrus latus) نشان داد نمونه های دو استان از همدیگر قابل تفکیک نیستند. با توجه به نتایج بدست آمده ، نمونه های بررسی شده دارای تبادل ژنی بالا هستند و تمایز بالایی میان دو استان هرمزگان و بوشهر ندارند. بنابراین درباره گونه شوورت ماهی نقره ای نمی توان دو جمعیت مجزا را بر اساس داده های این بررسی در نظر گرفت.
مهندسی دریا
مریم یعقوب زاده؛ افشین دانه کار؛ بهمن جباریان امیری؛ سهراب اشرفی
چکیده
برای ارزیابی حساسیت فیزیکی منطقه ساحلی هرمزگان شش معیار و 29 شاخص مورد استفاده قرار گرفت. بررسی معیارها و تعیین ضریب اهمیت شاخص های به کار رفته در آنها نشان داد شاخص انحصاری بودن و بکر بودن به ترتیب بیشترین اهمیت و وابستگی صنعتی کمترین اهمیت را در تعیین ساختارهای فیزیکی حساس ایفا می کنند. همچنین به منظور تعیین اهمیت و اولویت بندی ساختارهای ...
بیشتر
برای ارزیابی حساسیت فیزیکی منطقه ساحلی هرمزگان شش معیار و 29 شاخص مورد استفاده قرار گرفت. بررسی معیارها و تعیین ضریب اهمیت شاخص های به کار رفته در آنها نشان داد شاخص انحصاری بودن و بکر بودن به ترتیب بیشترین اهمیت و وابستگی صنعتی کمترین اهمیت را در تعیین ساختارهای فیزیکی حساس ایفا می کنند. همچنین به منظور تعیین اهمیت و اولویت بندی ساختارهای فیزیکی محدوده مورد مطالعه براساس معیارهای یاد شده 9 ساختار فیزیکی (چهار ساختار در ناحیه ساحلی و پنج ساختار در ناحیه کرانه) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، کرانه های گلی در معرض آبگرفتگی در ناحیه کرانه و ناحیه ساحلی کم ارتفاع و کم شیب در ناحیه ساحلی به ترتیب دارای بیشترین حساسیت بود. پس از بررسی ساختارهای فیزیکی براساس معیارهای یاد شده و تهیه نقشه حاصل از همپوشانی ساختارهای مورد بررسی، پهنه بندی حساسیت نوار ساحلی استان هرمزگان در پنج طبقه حساسیت خیلی کم، حساسیت کم، حساسیت متوسط، حساسیت زیاد و حساسیت خیلی زیاد تهیه شد. بیشترین وسعت طبقه های حساسیت فیزیکی، مربوط به طبقه دارای حساسیت کم بود که این مناطق بیشتر در ناحیه ساحلی قرار گرفته است. کمترین گستردگی نیز مربوط به طبقه دارای حساسیت متوسط بود. مناطق دارای حساسیت خیلی زیاد در بخش هایی از شهرستان میناب و در نزدیکی تیاب و بندزرک همچنین در مناطقی از شهرستان بندرعباس، بندر جاسک و سیریک قرار گرفته است. اولویت بندی شاخص ها و حساسیت ساختارهای فیزیکی با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و تلفیق نقشه ها در سامانه اطلاعات جغرافیایی انجام شد.
احمد شادی؛ حسین ذوالقرنین؛ محمدعلی سالاری علی آبادی؛ محمد باقر نبوی؛ محمدتقی رونق
چکیده
در این بررسی 5 جایگاه ریزماهواره ای(Ssi25, Ssi62, Ssi37, Ssi60, Ssi23) با استفاده از 68 نمونه در میان دو جمعیت بندر لنگه(37 نمونه ) و میناب (31 نمونه) در سواحل استان هرمزگان مورد پژوهش قرار گرفت. استخراج DNA با استفاده از روش اصلاح شده CTAB انجام شد. تعداد آللهای مشاهده شده 17- 5 با میانگین آللی4/8 بود . مقادیر هتروزیگوسیتی مشاهده شده (792/0>Ho> 115/0)و هتروزیگوسیتی ...
بیشتر
در این بررسی 5 جایگاه ریزماهواره ای(Ssi25, Ssi62, Ssi37, Ssi60, Ssi23) با استفاده از 68 نمونه در میان دو جمعیت بندر لنگه(37 نمونه ) و میناب (31 نمونه) در سواحل استان هرمزگان مورد پژوهش قرار گرفت. استخراج DNA با استفاده از روش اصلاح شده CTAB انجام شد. تعداد آللهای مشاهده شده 17- 5 با میانگین آللی4/8 بود . مقادیر هتروزیگوسیتی مشاهده شده (792/0>Ho> 115/0)و هتروزیگوسیتی مورد انتظار (902/0> He> 598/0) براورد شد. فاصله ژنتیکی و شباهت ژنتیکی بر پایه Nei به ترتیب520/0 و 595/0 بدست آمد،که نشان میدهد شباهت و فاصله بین نمونه های میناب و بندرلنگه در حد جنس است . در هر دو ایستگاه مورد بررسی ، در بیشتر جایگاه ها انحراف معنی داری(001/0P<) از تعادل هاردی- واینبرگ دیده شد. بر پایه آزمون AMOVA میزان FST معنی دار(001/0 P=) و در حد متوسطی میان نمونه های میناب و بندرلنگه معنی دار براورد گردید و جریان ژنی 90/3 محاسبه شد . بر پایه داده های بدست آمده از این بررسی، علیرغم فاصله کم میان دو منطقه مورد بررسی ، احتمالا دو جمعیت متمایز ژنتیکی در بندرلنگه و میناب وجود دارد که میتواند در مدیریت این ذخایر مورد استفاده قرار گیرد.