علوم زیستی دریا
نورمحمد صفایی؛ مهران لقمانی؛ پروین صادقی
چکیده
دریای مکران همواره تحت تأثیر جریانات مانسون تابستانه و زمستانه بوده و این پدیده یک عامل تنش زای طبیعی برای گونه های ساکن در بوم سامانه آبی از جمله نرم تنان دوکفه ای به شمار می رود. در بررسی اثر مانسون زمستانه بر تراکم دو کفه ای های زیر جزر و مدی سواحل شمالی مکران، نمونه برداری از رسوبات سه منطقه رمین ، بریس و پسابندر، در مجموع ...
بیشتر
دریای مکران همواره تحت تأثیر جریانات مانسون تابستانه و زمستانه بوده و این پدیده یک عامل تنش زای طبیعی برای گونه های ساکن در بوم سامانه آبی از جمله نرم تنان دوکفه ای به شمار می رود. در بررسی اثر مانسون زمستانه بر تراکم دو کفه ای های زیر جزر و مدی سواحل شمالی مکران، نمونه برداری از رسوبات سه منطقه رمین ، بریس و پسابندر، در مجموع 10 ایستگاه، با در نظر گرفتن دوره های زمانی مانسون زمستانه در1396صورت گرفت. شفافیت، شوری، اسیدیته، دما، مواد آلی و دانه بندی بستر هر ایستگاه جهت بررسی ارتباطشان با تراکم به دست آمد که در میان فاکتورها فقط دما، در دوره مانسون به طور معنی داری کمتر از پس مانسون و پیش مانسون بوده‌است(P<0.05). در این پژوهش 10گونه شناسایی شد که گونه Donax scalpellum با 37/13 درصد بیشترین و گونه Trisidos tortuosa با 98/3 درصد کمترین فراوانی را داشتند. جمعیّت دوکفه ای ها در پس مانسون، با فراوانی 17/46 درصد(میانگین 14/23±713 فرد بر مترمربع) پیش مانسون، با فراوانی 27 درصد(میانگین12/25 ± 413 فرد بر مترمربع) و دوره مانسون، با فراوانی 26 درصد(میانگین 34/13± 413 فرد بر مترمربع) محاسبه شد. منطقه پسابندر با میانگین 2/28± 63 فرد بر مترمربع دارای بالاترین میزان تراکم نسبت به مناطق بریس(7/17± 43) و رمین(37/19± 44) بوده‌است و میان ایستگاهها اختلاف معنی داری به‌دست آمد(P<0.05). همبستگی مثبت معنی داری میان سیلت-ماسه و دما با تراکم مشاهده شد؛ ولی بین سایر فاکتورهای محیط و مواد آلی با تراکم، رابطه معنی داری مشاهده‌نشد(P>0.05). عوامل مختلفی به عنوان پارامترهای کنترل کنندۀ فراوانی و گسترش اجتماعات دوکفه ای مناطق و ایستگاه های مختلف مطالعاتی در محدوده آب های ساحلی شمالی مکران محسوب‌می شوند که از جمله ی آنها، می توان فاکتورهای دما، اندازه ذرات رسوب و نوع بستر، مواد آلی و مغذی، مانسون را نام برد که بیشترین تاثیر در تراکم دوکفه ای ها دارند.