علوم زیستی دریا
زهرا یاراحمدی؛ بیتا ارچنگی؛ احمد سواری؛ سید محمد باقر نبوی
چکیده
هدف از این تحقیق توصیف مورفولوژیکی و بررسی فیلوژنی گونهی Ornithocercus magnificus در آبهای بندرعباس می باشد. جنس Ornithocercus یک داینوفلاژله هتروتروف از خانوادهی Dinophysaceae است. نمونهها با تور فیتوپلانکتون گیری استاندارد مجهز به فلومتر و با اندازه چشمه 20 میکرومتر از آبهای سطحی جمع آوری شد. نمونههای پلانکتونی، تحت میکروسکوپ اینورت مشاهده و شناسایی ...
بیشتر
هدف از این تحقیق توصیف مورفولوژیکی و بررسی فیلوژنی گونهی Ornithocercus magnificus در آبهای بندرعباس می باشد. جنس Ornithocercus یک داینوفلاژله هتروتروف از خانوادهی Dinophysaceae است. نمونهها با تور فیتوپلانکتون گیری استاندارد مجهز به فلومتر و با اندازه چشمه 20 میکرومتر از آبهای سطحی جمع آوری شد. نمونههای پلانکتونی، تحت میکروسکوپ اینورت مشاهده و شناسایی گردید. سپس قطعه ژنی SSU rDNA از سلولهای جداگانه با استفاده از واکنش زنجیرهای پلیمراز به روش Single-cell تکثیر و توالی SSU rDNA برای سویه ی ایرانی این گونه تعیین گردید. آنالیزهای فیلوژنی به روش های بیشینه صرفه جویی و حداکثر درست نمایی انجام شد. در این تحقیق؛ دو توالی SSU rDNA جدید از گونه O. magnificus برای نخستین بار گزارش و در بانک ژنی ثبت شد. بررسیهای ریخت شناسی نشان داد که سلول های جدا شده از آبهای بندرعباس O. magnificus است. به طور کلی نتایج نشان داد؛ نتایج شناسایی های مورفولوژیکی گونهی O. magnificus با نتایج مولکولی این تحقیق مطابقت داشت. تجزیه و تحلیلهای فیلوژنتیک، توالیهای ایزولهی ایرانی را با توالی های O. magnificus گروه بندی کرده و با سایر اعضای این جنس به عنوان گروه خواهری یک کلاد تک تبار تشکیل دادند. جنس Histioneis نزدیکترین وابستگان به این جنس هستند.
علوم زیستی دریا
نجمه نوذرپور؛ سید محمد باقر نبوی؛ محمد تقی رونق؛ بیتا ارچنگی؛ نسرین سخایی
چکیده
مطالعه حاضر در سال 1393 به منطور درک صحیح از خصوصیات ژن mtDNA خرچنگ Chiromantes boulengeri (Calman, 1920) در آب های جزر و مدی اروند رود در منطقه جزیره مینو (پل مینو شهر و منطقه ام العجاج) انجام گردید. بدین منظور در مهر ماه سال 1393 گونه مورد مطالعه از پهنه های جزر و مدی و نواحی کم عمق جزیره مینو جمع آوری گردید و در الکل %70 نگهداری شدند و در آزمایشگاه دانشگاه علوم ...
بیشتر
مطالعه حاضر در سال 1393 به منطور درک صحیح از خصوصیات ژن mtDNA خرچنگ Chiromantes boulengeri (Calman, 1920) در آب های جزر و مدی اروند رود در منطقه جزیره مینو (پل مینو شهر و منطقه ام العجاج) انجام گردید. بدین منظور در مهر ماه سال 1393 گونه مورد مطالعه از پهنه های جزر و مدی و نواحی کم عمق جزیره مینو جمع آوری گردید و در الکل %70 نگهداری شدند و در آزمایشگاه دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر مورد بررسی قرار گرفت. سپس به منظور آنالیزهای مولکولی جهت بررسی ارتباط فایلوژنتیک این گونه با گونه های نزدیک در بانک ژنی NCBI، DNA نمونه ها با استفاده از روش فنل- کلروفرم استخراج و قطعه ژنی میتوکندریایی 16S rRNA توسط PCR تکثیر و در نهایت توالی یابی شدند. نتایج شناسایی های ریخت شناسی همراه با بررسی فیلوژنی توالی های به دست آمده از نشانگر میتوکندریائی، حاکی از وجود گونه C. boulengeri در منطقه مورد مطالعه می باشد. با استناد بر بررسی پلی مورفیسم، بین گونه های C. boulengeri دو منطقه جهش رخ داده است که بیانگر سیر تکاملی و سازش گونه C. boulengeri جهت بقای بهتر در شرایط مختلف اکولوژیکی در منطقه مورد مطالعه می باشد.
علوم زیستی دریا
هاله علی عابدی؛ سید محمد باقر نبوی؛ بابک دوست شناس؛ احمد سواری؛ محمدشریف رنجبر
چکیده
به منظور مطالعه برخی از پارامتر های بیواکولوژیک دلفینهای موجود در منطقه بین جزایر قشم و هنگام از آبان ماه 1393 تا اواخر اردیبهشت ماه 1394 مطالعات میدانی بر روی گلههای موجود در منطقه مورد مطالعه انجام شد. در این مطالعه با توجه به ثبت مشخصات مورفولوژیک افراد موجود در گلهها به شناسایی آنها و زمان جفت گیری یا فصل تولید مثل آنها پی برده ...
بیشتر
به منظور مطالعه برخی از پارامتر های بیواکولوژیک دلفینهای موجود در منطقه بین جزایر قشم و هنگام از آبان ماه 1393 تا اواخر اردیبهشت ماه 1394 مطالعات میدانی بر روی گلههای موجود در منطقه مورد مطالعه انجام شد. در این مطالعه با توجه به ثبت مشخصات مورفولوژیک افراد موجود در گلهها به شناسایی آنها و زمان جفت گیری یا فصل تولید مثل آنها پی برده شد. همچنین پراکنش و اندازه جمعیت آنها نیز مورد بررسی قرار گرفت. تمامی یافتهها توسط عکس و فیلم ثبت گردید. همچنین با تهیه یک پرسشنامه نسبت به جمع آوری اطلاعات محلی اقدام شد. در این مطالعه گونهای از دلفینها به نام دلفین بینی بطری اقیانوس آرام و هند (Tursiops aduncus) شناسایی گردید. همچنین زمان زاد آوری این گونه در فصل بهار و در فروردین ماه به ثبت رسید. بر اساس مشاهدات میدانی میانگین تعداد دلفینهای بینی بطری اقیانوس هند و آرام ۴۹/۵±13/23 بود و 2 نوزاد تازه متولد شده در فروردین ماه 1394 به ثبت رسید.
محدثه میری؛ سیدمحمدباقر نبوی؛ بابک دوست شناس؛ علیرضا صفاهیه؛ مهران لقمانی
چکیده
این مطالعه به منظور بررسی اثرات آب نمک تخلیه شده از کارخانه آب شیرین کن چابهار-کنارک بر روی محیط زیست دریا با استفاده از مطالعه ساختار جمعیت پرتاران صورت گرفت. نمونه¬برداری از رسوبات 7 ایستگاه در دو نوبت پیش مانسون و پس مانسون در سال 1390 بوسیله گرب Van Veen با سطح مقطع 025/0 متر مربع انجام شد که 5 ایستگاه اطراف کارخانه و 2 ایستگاه بعنوان کنترل ...
بیشتر
این مطالعه به منظور بررسی اثرات آب نمک تخلیه شده از کارخانه آب شیرین کن چابهار-کنارک بر روی محیط زیست دریا با استفاده از مطالعه ساختار جمعیت پرتاران صورت گرفت. نمونه¬برداری از رسوبات 7 ایستگاه در دو نوبت پیش مانسون و پس مانسون در سال 1390 بوسیله گرب Van Veen با سطح مقطع 025/0 متر مربع انجام شد که 5 ایستگاه اطراف کارخانه و 2 ایستگاه بعنوان کنترل در فاصله بیش از یک کیلومتری کارخانه در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از آنالیزهای آماری در رابطه با فراوانی و شاخص غنا، اختلاف معنی¬دار (05/0>P) بین ایستگاه¬ها را نشان داد. بیشترین و کمترین میزان فراوانی به ترتیب در ایستگاه¬ 6 (شاهد) 33/3693 فرد در متر مربع (پیش مانسون) و ایستگاه 1 به میزان صفر (پس مانسون) بوده است. بیشترین و کمترین میزان غنا، تنوع و یکنواختی به ترتیب در پیش مانسون در ایستگاه¬های کنترل به میزان 94/0 ،07/1 و 67/0 و در پس مانسون ایستگاه 1 به میزان صفر مشاهده شد. طبق نتایج به نظر می¬رسد که پرتاران به آب نمک تخلیه شده از کارخانه حساسیت دارند زیرا فراوانی و شاخص¬های اکولوژیک در ایستگاه¬های کنترل و دورتر از کارخانه نسبت به ایستگاه¬های نزدیکتر بیشتر بوده است. خانواده Spionidae دارای بیشترین درصد فراوانی نسبی بود که مقاومت این خانواده به آب نمک تخلیه شده از کارخانه را نشان می داد.. با وقوع پدیده مانسون به استرس منطقه مورد مطالعه افزوده تا جایی که باعث حذف پرتاران در ایستگاه 1 (محل تخلیه آب نمک) و کاهش فراوانیشان در ایستگاه¬های اطراف کارخانه شده بود.
احمد شادی؛ حسین ذوالقرنین؛ محمدعلی سالاری علی آبادی؛ محمد باقر نبوی؛ محمدتقی رونق
چکیده
در این بررسی 5 جایگاه ریزماهواره ای(Ssi25, Ssi62, Ssi37, Ssi60, Ssi23) با استفاده از 68 نمونه در میان دو جمعیت بندر لنگه(37 نمونه ) و میناب (31 نمونه) در سواحل استان هرمزگان مورد پژوهش قرار گرفت. استخراج DNA با استفاده از روش اصلاح شده CTAB انجام شد. تعداد آللهای مشاهده شده 17- 5 با میانگین آللی4/8 بود . مقادیر هتروزیگوسیتی مشاهده شده (792/0>Ho> 115/0)و هتروزیگوسیتی ...
بیشتر
در این بررسی 5 جایگاه ریزماهواره ای(Ssi25, Ssi62, Ssi37, Ssi60, Ssi23) با استفاده از 68 نمونه در میان دو جمعیت بندر لنگه(37 نمونه ) و میناب (31 نمونه) در سواحل استان هرمزگان مورد پژوهش قرار گرفت. استخراج DNA با استفاده از روش اصلاح شده CTAB انجام شد. تعداد آللهای مشاهده شده 17- 5 با میانگین آللی4/8 بود . مقادیر هتروزیگوسیتی مشاهده شده (792/0>Ho> 115/0)و هتروزیگوسیتی مورد انتظار (902/0> He> 598/0) براورد شد. فاصله ژنتیکی و شباهت ژنتیکی بر پایه Nei به ترتیب520/0 و 595/0 بدست آمد،که نشان میدهد شباهت و فاصله بین نمونه های میناب و بندرلنگه در حد جنس است . در هر دو ایستگاه مورد بررسی ، در بیشتر جایگاه ها انحراف معنی داری(001/0P<) از تعادل هاردی- واینبرگ دیده شد. بر پایه آزمون AMOVA میزان FST معنی دار(001/0 P=) و در حد متوسطی میان نمونه های میناب و بندرلنگه معنی دار براورد گردید و جریان ژنی 90/3 محاسبه شد . بر پایه داده های بدست آمده از این بررسی، علیرغم فاصله کم میان دو منطقه مورد بررسی ، احتمالا دو جمعیت متمایز ژنتیکی در بندرلنگه و میناب وجود دارد که میتواند در مدیریت این ذخایر مورد استفاده قرار گیرد.
آرش شکوری؛ سید محمد باقر نبوی؛ پریتا کوچنین؛ احمد سواری؛ علیرضا صفاهیه
دوره 12، شماره 3 ، آذر 1392، ، صفحه 51-62
چکیده
با توجه به اهمیت فاکتورهای محیطی در زندگی آبزیان بررسی فاکتورهای موثر بر اجتماع خیارهای دریاییِ منطقه زیر جزر و مدی ناحیه شرقی خلیج چابهار که بیشترین تاثیرات انسانی را داشته است، از تیر ماه1386 تا اردیبهشت 1387 صورت گرفت. برای این منظور 4 منطقه انتخاب و در هر منطقه 4 کوادرت هر یک به مساحت 200مترمربع(20×10) به روش غواصی اسکوبا بررسی شد. فاکتورهای ...
بیشتر
با توجه به اهمیت فاکتورهای محیطی در زندگی آبزیان بررسی فاکتورهای موثر بر اجتماع خیارهای دریاییِ منطقه زیر جزر و مدی ناحیه شرقی خلیج چابهار که بیشترین تاثیرات انسانی را داشته است، از تیر ماه1386 تا اردیبهشت 1387 صورت گرفت. برای این منظور 4 منطقه انتخاب و در هر منطقه 4 کوادرت هر یک به مساحت 200مترمربع(20×10) به روش غواصی اسکوبا بررسی شد. فاکتورهای محیطی دما، شوری، اکسیژن، pH، مقدار کل ماده آلی، نوع بستر، عمق و شفافیت آب مورد پایش و خیارهای دریایی مورد شناسایی و شمارش قرار گرفتند. شوری و pH در فصول مختلف اختلاف معنی دار داشته و بستر تنها در ایستگاهها دارای اختلاف معنی دار بوده است. تنها بین شوری و تراکم خیارهای دریایی در سطح 99 درصد همبستگی مثبت و بین میدان دید(کدورت) و تراکم در سطح 95 درصد همبستگی منفی وجود داشته است. بر اساس آنالیز تجزیه مولفه های اصلی 4 فاکتور، به ترتیب اهمیت شوری، pH ، شفافیت آب، درجه حرارت در مجموع 78/82 درصد کل واریانس شرایط محیطی را دربر می گیرند. سایر فاکتورها با پراکنش خیارهای دریایی ارتباطی نشان نداده اند. ایستگاههای شمالی (سپاه وکلانتری) در پاییز86 و زمستان86 در یک دسته جای دارند، زیرا در پاییز بیشترین شوری و کمترین شفافیت و pH و در زمستان بیشترین شفافیت و pH را داشته اند. همچنین ایستگاههای جنوبی (بهشتی و هتل دریایی) در پاییز86 و تابستان86 در یک دسته قرار گرفته اند که در تابستان بیشترین pH و کمترین شوری و در پاییز بیشترین دما و کمترین شفافیت را داشته اند.
دارا میرزاباقری؛ سید محمد باقر نبوی؛ علیرضا مهوری؛ کامبیز کرمی
دوره 12، شماره 3 ، آذر 1392، ، صفحه 74-86
چکیده
یک توصیف کلی از الگوهای پراکنش سختپوستان سواحل صخرهای در طول کل سواحل جزیره هرمز، زمینه را برای مقایسة الگوهای پراکنش این موجودات بین جزرومدی فراهم کرده است. در راستای آزمودن اینکه چه تنوعی در فراوانی و پراکنش گونهها از ناحیة فراساحلی تا فروساحلی منطقة بین جزرومدی در طول کل سواحل صخرهای جزیره هرمز وجود دارد، سه منطقة اصلی ...
بیشتر
یک توصیف کلی از الگوهای پراکنش سختپوستان سواحل صخرهای در طول کل سواحل جزیره هرمز، زمینه را برای مقایسة الگوهای پراکنش این موجودات بین جزرومدی فراهم کرده است. در راستای آزمودن اینکه چه تنوعی در فراوانی و پراکنش گونهها از ناحیة فراساحلی تا فروساحلی منطقة بین جزرومدی در طول کل سواحل صخرهای جزیره هرمز وجود دارد، سه منطقة اصلی (غرب، جنوب، جنوبشرق) مطالعه شد و 3 ترانسکت در هر منطقه درنظر گرفته شد. در هر یک از 9 ترانسکت ساحل سطحبندی شده و یک توصیف کیفی انجام شد که به طبقهبندی نمونهبرداری کمی بعدی کمک میکرد. از نمونههای برداشت شده عکس و اسلایدهای میدانی تهیه شد و پس از آن بوسیله فرمالین 4% تثبیت و برای آنالیزهای مختلف به آزمایشگاه منتقل شدند. ویژگی اختصاصی ناحیه فراساحلی حضور Balanus amphitriteمیباشد. همچنین در ناحیة میانساحلی اساساً Balanus amphitriteغالب است. الگوهای پراکنش مشاهده شده در ناحیة فروساحلی شباهتی بین سواحل صخرهای جنوب و جنوبشرق جزیره هرمز را نشان میدهد که اساساً Elasmopus sp.در آنجا غالب است. همچنین اطلاعات مهمی دربارة فراوانی و پراکنش سختپوستان به صورت فصلی در سواحل صخرهای جزیره هرمز بدست آمده است. بر اساس این نتایج میزان فراوانی سختپوستان در فصل تابستان نسبت به فصل زمستان کاهش نشان داده است. بهطور خلاصه سختپوستان غالبیت داشته و شرایط بستر و محیطی در این منطقه باعث گسترش بیشتر در این رده گردیده است.
سید محمد باقر نبوی؛ سید غلامرضا موسی پناه؛ ابراهیم رجب زاده قطرمی؛ بابک مقدسی؛ ناصر مصطفوی؛ پروانه شوکت؛ سیده نرگس نبوی؛ محمود قیم اشرفی
دوره 12، شماره 1 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 114-122
چکیده
به منظور مطالعه و شناسایی فون استراکودهای بنتیک در دریای مکران (عمان) از 12 ایستگاه در اعماق 30 الی 103 متر نمونه برداری های رسوب با استفاده از گرب مدل ون وین با مساحت 1/0 متر مربع برداشت شد. در هر ایستگاه 3 زیرنمونه با استفاده از کورر دستی (مساحت 15/6 سانتی متر مربع) جهت مطالعه استراکودها برداشت گردید. در این مطالعه 80 گونه استراکود شناسایی گردید ...
بیشتر
به منظور مطالعه و شناسایی فون استراکودهای بنتیک در دریای مکران (عمان) از 12 ایستگاه در اعماق 30 الی 103 متر نمونه برداری های رسوب با استفاده از گرب مدل ون وین با مساحت 1/0 متر مربع برداشت شد. در هر ایستگاه 3 زیرنمونه با استفاده از کورر دستی (مساحت 15/6 سانتی متر مربع) جهت مطالعه استراکودها برداشت گردید. در این مطالعه 80 گونه استراکود شناسایی گردید و انتشار جغرافیای زیستی آنها با مناطق دیگر مقایسه شد. بر این اساس فونای استراکود دریای مکران (عمان) در مقایسه با سایر مناطق هند و آرام کمتر بود و اکثر گونه ها از فراوانی کمی برخوردار بودند. فونای منطقه مورد مطالعه با فونای مناطق دریای سرخ و هند و آرام بسیار مشابه بود. دراین مطالعه تعداد 9گونه جدیداز استراکودها شناسایی شده که این گونه ها هم اکنون در بخش میکروپالئونتولوژی موزه سنکنبر فرانکفورت آلمان با شماره کاتالوگ SMFXe 22250-22556 نگهداری می شوند. مطالعه موجود بخشی از اطلاعات گشت زمستانه دریایی سازمان منطقه راپمی است که در سال 1385 انجام گرفت و شناسایی گونه های استراکود در سال 1389 به اتمام رسید. گونه های شناسایی شده جدید عبارتند از:Neonesidea paiki sp. ،Costa afriorientalis sp.، Bosella hormuzensis sp.، Quasibradleya pseudoandamanae sp.،Microcythere crescentiformis sp. ، Paradoxostoma butticulum sp. ، Paradoxostoma curvirostrum sp. ، Paradoxostoma procerum sp. ، Paradoxstoma ensiformis sp. .